โรคกระดูกพรุน (osteoporosis) เป็นโรคในผู้สูงอายุที่น่ากลัวอีกโรคหนึ่ง เพราะเมื่อเป็นแล้วจะต้องคอยระมัดระวังการทำกิจกรรมต่างๆไม่ให้ผาดโผนมากเกินไป จนเสี่ยงต่อการแตกหักของกระดูกที่เปราะบาง และอาจต้องงดทำกิจกรรมบางอย่างลงอย่างน่าเสียดาย

รู้จักโรคกระดูกพรุน

• โรคกระดูกพรุน คือภาวะที่ความแข็งแรงของกระดูกลดลงมาก จนเสี่ยงต่อการเกิดกระดูกหัก เนื่องจากมวลกระดูก และคุณภาพของกระดูกลดลง
• ในประเทศไทย พบผู้ป่วยโรคกระดูกพรุน 1 ใน 3 คนของผู้หญิงที่มีอายุ 60 ปีขึ้นไป และ 1 ใน 5 คนของผู้ชาย
• เป็นโรคที่พบมากในผู้สูงอายุ และจัดว่าเป็นภัยเงียบโรคหนึ่ง เพราะมักจะไม่มีอาการ รู้ว่าเป็นก็ต่อเมื่อเกิดกระดูกหักขึ้นเสียแล้ว
• ผู้หญิงมีโอกาสเป็นโรคกระดูกพรุนมากกว่าผู้ชาย เพราะมีมวลกระดูกน้อยกว่าผู้ชายตั้งแต่เด็กอยู่แล้ว
• ร่างกายของเราจะสร้างมวลกระดูกอย่างสูงสุดเต็มที่เมื่ออายุ 30 ปี และหลังจากนี้มวลกระดูกจะเริ่มถดถอยลง
• ผู้หญิงมวลกระดูกจะถดถอย ปีละ 3 – 5% เมื่อเริ่มหมดประจำเดือน เพราะการขาดฮอร์โมนเอสโตรเจนในวัยหมดประจำเดือนจะทำให้กระดูกเสื่อมเร็วขึ้น
• กระดูกส่วนที่พบว่ามีอาการบ่อย คือ ข้อมือ กระดูกสันหลัง กระดูกหัวสะโพก(ข้อสะโพก)

 

อาการของโรคกระดูกพรุน

• ไม่แสดงอาการในระยะเริ่มต้น
• ปวดกระดูก ปวดบริเวณหลัง ต้นคอ แบบเรื้อรัง
• หากยกของหนัก หรือล้มก้นกระแทก จะปวดหลัง ปวดเมื่อยเมื่อเคลื่อนไหวมากเกินปกติ
• หลังค่อม หลังโก่ง เพระกระดูกสันหลังเริ่มเสื่อม
• กระดูกหักง่ายจากอันตรายที่ไม่รุนแรง
• หลังอายุ 40 ปี ความสูงหายไปมากกว่า 2.5 ซ.ม
• ในผู้สูงอายุลื่นล้มมากกว่า 1 ครั้งใน 1 ปี หรือกลัวว่าตัวเองจะลื่นล้ม เพราะรู้สึกว่ามีการทรงตัวที่ไม่ดี

ปัจจัยเสี่ยงที่หลีกเลี่ยงไม่ได้

• ผู้ชายอายุมากกว่า 70 ปี และผู้หญิงที่อายุมากกว่า 65 ปี
• หญิงวัยหมดประจำเดือน
• ผู้หญิงที่ประจำเดือนเคยหายไปมากกว่า 12 เดือน ยกเว้น เมื่อตั้งครรภ์ หรืออยู่ในวัยหมดประจำเดือน
• เคยผ่าตัดรังไข่ออกทั้ง 2 ข้าง เพราะจะขาดฮอร์โมนเอสโตรเจน
• ถูกวินิจฉัยว่ามีฮอร์โมนเพศต่ำ
• ได้รับยาสเตียรอยด์ ขนาด 5 มก./วัน หรือเทียบเท่านานกว่า 3 เดือน
• ใช้ยาบางประเภท เช่น ยากันชัก, ยาต้านการแข็งตัวของเลือด, ยากดภูมิคุ้มกัน, ยารักษาโรคมะเร็ง,
• ผู้ที่เป็นโรคบางประเภท เช่น ไทรอยด์เป็นพิษ โรคข้ออักเสบรูมาตอยด์
• คนผิวขาว จะเสี่ยงมากกว่าคนผิวดำ หรือผิวเหลือง
• ตรวจพบกระดูกบาง หรือกระดูกหลังผิดรูปจากการถ่ายรังสี
• เคยกระดูกหักจากอันตรายที่ไม่รุนแรง
• มีประวัติพ่อ แม่ พี่ หรือน้อง เป็นโรคกระดูกพรุน หรือกระดูกหักจากอันตรายที่ไม่รุนแรง

ปัจจัยเสี่ยงที่หลีกเลี่ยงได้

• ดื่มสุรา กาแฟ และน้ำอัดลม ในปริมาณมาก เพราะช่วยขับแคลเซียมออกจากร่างกาย
• รับประทานอาหารที่มีแคลเซียมไม่เพียงพอ เลือกกิน
• การสูบบุหรี่ หรืออยู่ในสภาพแวลล้อมที่มีควันบุหรี่มาก เพราะสารพิษลดการทำงานของเซลล์สร้างกระดูก
• มีน้ำหนักตัวน้อย ผอมบาง หรือ BMI ต่ำกว่า 19 กก./ตรม.
• รับประทานยาชุด ยาลูกกลอน เพราะมีสารสเตียรอยด์ผสมอยู่
• ไม่ค่อยออกกำลังกาย ไม่ค่อยเดิน
• ทานอาหารรสเค็มจัด ทำให้ไตขับแคลเซียมออกทางปัสสาวะมากขึ้น
• ถูกแสงแดดน้อยกว่า 10 นาทีต่อวัน

 

ป้องกันและรักษาอย่างไร ให้ไกลโรคกระดูกพรุน

การรักษาจะ มี 2 แบบ คือ

แบบใช้ยา

• เพื่อลดการทำลายเนื้อกระดูกให้น้อยลง
• เพื่อเพิ่มการสร้างเนื้อกระดูก

เช่น การใช้ฮอร์โมนเอสโตรเจนทดแทน แต่การได้รับฮอร์โมนเอสโตรเจนทดแทนเป็นเวลานาน 10-15 ปี จะเสี่ยงต่อการเป็นมะเร็งมดลูก มะเร็งเต้านม และนิ่วในถุงน้ำดีได้

แบบไม่ใช้ยา

การรับประทานอาหาร

• ทานอาหารที่มีแคลเซียม และวิตามินดีสูง เช่น นมขาดมันเนย, ผลิตภัณฑ์จากนม, ปลาตัวเล็ก, ปลาซาร์ดีน, ปลาแซลมอน, เต้าหู้, ผักใบเขียวต่างๆ
• งดเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ ชา และกาแฟ

การออกกำลังกาย

• แบบลงน้ำหนัก เช่น เดิน วิ่งเหยาะๆ, รำไม้พลอง, ไท้เก๊ก
• เพิ่มความแข็งแรงของกล้ามเนื้อ เช่น ยางยืด, ตุ้มน้ำหนัก
• ฝึกการทรงตัว เช่น ไท้เก๊ก

พฤติกรรม

• งดการสูบบุหรี่
• หลีกเลี่ยงการใช้ยาที่ทำให้เกิดโรคกระดูกพรุน หรือยานอนหลับ
• ระวังไม่ให้เกิดการหกล้ม ด้วยการจัดสภาพแวดล้อมในบ้านให้มีแสงสว่างเพียงพอ ไม่วางของระเกะระกะ มีราวจับตามบันได หรือในห้องน้ำ พื้นบ้านไม่ควรเป็นที่สูงๆต่ำๆ

 

โรคกระพรุนเป็นโรคที่สามารถป้องกันได้ เริ่มตั้งแต่ในวัยเด็กและวัยรุ่น ควรจะรับประทานแคลเซียมให้เพียงพอต่อความต้องการของร่างกาย

หมั่นออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ เพื่อให้มีมวลกระดูกที่แข็งแรง พร้อมรับมือกับความเสื่อมของกระดูกที่จะเกิดขึ้นไปตามวัยของเรานะคะ

 

 

 

 

Comments

comments